پانکراتیت
پانکراتیت التهاب پانکراس که موجب تغییرات مخرب سلولی در پانکراس می شود. پانکراتیت ممکن است یک فرآیند حاد یا مزمن باشد. پانکراتیت حاد شامل خود هضمی سلول های پانکراس توسط آنزیم های پانکراس و تشکیل فیبروز است. کنترل گلوکز خون ممکن است تحت تاثیر تغییرات پانکراس قرار گیرد. پانکراتیت مزمن حاصل حملات عود کننده بدتر شدن بیماری است که موجب فیبروز و کاهش عملکرد پانکراس می گردد. وجود سنگ مسدود کننده مجرای پانکراسی، استفاده مزمن از الکل، پس از تروما یا جراحی شکم، یا بالا رفتن سطح کلسترول خون همگی با افزایش ریسک وقوع پانکراتیت مرتبط هستند.
پیش آگهی
پانکراتیت حاد ممکن است تهدید کننده حیات باشد. افیوژن پلورال ممکن است به عنوان عارضه پانکراتیت حاد رخ دهد، بیماران سالمند در خطر بالاتر ابتلا به پنومونی هستند. انعقاد منتشره درون رگی یکی دیگر از عوارض بیماری است که ممکن است رخ دهد، که روی توانایی بدن برای لخته کردن خون بخاطر تخلیه فاکتورهای انعقادی در طی تشکیل لخته های ریز، تاثیر دارد.
علائم و نشانه های تشخیصی پانکراتیت
♦ درد اپی گاستریک در اثر التهاب و کشیدگی مجرای پانکراتیک
♦ درد شکمی تیر کشنده (Boring pain) که ممکن است در پانکراتیت حاد به کمر و شانه چپ تیر بکشد
♦ در پانکراتیت مزمن با بدتر شدن بمیاری درد شکمی پیوسته مالشی (Gnawing pain) رخ می دهد.
♦ بیمار برای کاهش درد و راحتی در وضعیت زانو چسبیده به قفسه سینه قرار می گیرد – برای کاهش اتساع شکمی
♦ تهوع و استفراغ
♦ تغییر رنگ دور ناف و شکم به رنگ خاکستری مایل به آبی یا نشانه کولن (Cullen’s sign)
♦ تغییر رنگ پهلو به خاکستری مایل به آبی یا نشانه ترنر (Turner’s sign)
♦ تجمع مایع در شکم (آسیت)
♦ کاهش وزن
♦ بالا رفتن گلوکز خون
♦ خستگی
تست های تشخیصی
♦ بالا رفتن سطح آمیلاز سرم
♦ بالا رفتن سطح لیپاز سرم
♦ بالا رفتن شمارش سلول های سفید خون در اثر التهاب
♦ بالا رفتن سطح کلسترول
♦ بالا رفتن سطح گلوکز در اثر اثرات ناپایدار کننده بر کنترل گلوکز
♦ بالا رفتن سطح بیلی روبین
♦ وجود التهاب در CT اسکن پانکراس
♦ وجود افوژن پلورال در رادیوگرافی قفسه سینه
درمان پانکراتیت
♦ در طی فاز حاد و برای کاهش آزاد شدن آنزیم های پانکراس بیمار ناشتا نگهداشته می شود
♦ مایعات وریدی برای تصحیح دهیدراسیون
♦ تغذیه وریدی کامل
♦ تجویز مکمل های ویتامین
♦ درمان درد با داروهای نارکوتیک در طی مرحله حاد
♦ اجتناب از مورفین که ممکن است بخاطر اسپاسم اسفنکتر اودی در ورودی مجرای مشترک صفراوی به روده کوچک موجب تشدید درد شود
♦ مسکن وریدی تحت کنترل بیمار یا جلدی به مسکن عضلانی ارجحیت دارد
♦ گذاشتن لوله معده (NG tube) در فاز حاد برای ساکشن در صورت استفراغ
♦ مداخله جراحی برای آبسه یا شبه کیست در پانکراتیت حاد
♦ کنترل گلوکز با انسولین در پانکراتیت مزمن
♦ تجویز آنزیم های پانکراس به همراه غذا در بیماری مزمن
♦ مداخله جراحی برای کنترل درد و درمان آبسه
تشخیص های پرستاری پانکراتیت
♦ درد حاد
♦ عدم تعادل تغذیه: کمتر از نیاز بدن
مداخلات پرستاری
♦ بررسی علائم حیاتی از نظر افزایش دما، نبض، تغییر فشار خون
♦ بررسی سطح درد
♦ پایش جذب و دفع
♦ بررسی صداهای روده، تندرنس، توده یا آسیت شکم
♦ پایش گلوکز با استفاده از استیک نوک انگشت
♦ بررسی صداهای ریه از نظر تقارن و تساوی صداهای دو طرف
♦ مراقبت مکرر دهان در بیماران NPO
♦ آموزش موارد زیر به بیمار:
♦ اجتناب از مصرف الکل و کافئین
♦ رژیم غذایی بی نمک، کم چربی، پر پروتئین، پر کالری، کوچک و مکرر
♦ استفاده از گلوکز سنج
♦ مدیریت داروها، زمان مصرف، عوارض جانبی داروها
♦ برنامه ریزی دوره های استراحت برای بازیافت توان بیمار
