بیماری هپاتیت

بیماری هپاتیت التهاب سلول های کبدی است و بیشتر در اثر عفونت ویروسی رخ می دهد که می تواند یک بیماری حاد یا مزمن باشد. همچنین ممکن است در اثر تماس با داروها یا توکسین ها نیز رخ دهد.
هپاتیت A از طریق دهانی منتقل می شود، اغلب بخاطر آلودگی آب یا بهداشت ضعیف و در زمان مسافرت رخ می دهد، در مکان های مراقبت روزانه و خانه های سالمندان نیز شایع است. می توان از این هپاتیت با استفاده از واکسن پیشگیری کرد.
هپاتیت B از طریق جلدی منتقل می شود و اغلب حاصل تماس جنسی، مصرف تزریقی مواد، مادر به نوزاد یا احتمال انتقال خون است. می توان از این هپاتیت نیز با واکسن پیشگیری کرد.
هپاتیت C از طریق جلدی منتقل می شود، اغلب بخاطر مصرف مواد و کمتر بخاطر تماس جنسی سرایت می کند. در حال حاضر واکسنی ندارد.

هپاتیت D نیز از راه پوست منتقل می شود و برای انتقال سلول به سلول به هپاتیت B نیاز است. برای هپاتیت D در حال حاضر واکسن وجود ندارد.
هپاتیت E از طریق دهان منتقل شده و حاصل آب آلوده است. اختلال مزمنی به نام هپاتیت E و همچنین واکسن هپاتیت E وجود ندارد.
هپاتیت G از طریق پوست منتقل می شود و با عفونت مزمن مرتبط است اما بیماری کبدی مهمی نیست.

تماس با داروها (حتی دوزهای درمانی)، مواد یا سموم می تواند موجب هپاتیت شود. معمولا بروز بیماری در طی چند روز مصرف رخ می دهد و ممکن است در طی چند دوز اول نیز رخ دهد. مواد دارای سمیت کبدی (Hepatotoxic) شامل استامینوفن (acetaminophen)، کربن تتراکلراید (carbon tetrachloride)، بنزن ها (benzenes)، والپوریک اسید (valproic acid) است.

پیش آگهی

ممکن است به صورت بیماری عفونی حاد (ویروسی نوع A و E) یا مزمن رخ دهد. بیمار مبتلا به بیماری مزمن از ناخوشی خود بی خبر است و تست عملکرد کبدی نشانگر ناهنجاری بوده و آزمایشات بعدی وجود بیماری را تایید می کند. بیماری مزمن (هپاتیت ویروسی نوع B و C) موجب بیماری کبدی پیشرونده می شوند. بعضی از بیماران مبتلا به بیماری مزمن به پیوند کبد احتیاج دارند. نرخ عود پس از پیوند نیز بالا است. سرطان کبد ممکن است در بیماران مبتلا رخ دهد.

علائم و نشانه های تشخیصی بیماری هپاتیت

» بیماری هپاتیت حاد:
♦ ناخوشی
♦ تهوع و استفراغ
♦ اسهال یا یبوست
♦ تب خفیف
♦ ادرار تیره بخاطر تغییرات عملکرد کبدی
♦ یرقان در اثر مخاطره کبدی
♦ تندرنس در یک چهارم فوقانی راست شکم
♦ هپاتومگالی
♦ آرتریت (Arthritis)، گلومرولونفریت (glomerulonephritis)، پلی آرتریت نودزا (polyarteritis nodosa) در هپاتیت B

» بیماری هپاتیت مزمن:
♦ بدون علامت همراه با بالا رفتن آنزیم های کبدی
♦ علائم مشابه هپاتیت حاد
♦ سیروز در اثر اختلال عملکرد کبدی
♦ آسیت در اثر کاهش عملکرد کبدی، افزایش هیپرتانسیون پورت
♦ خونریزی از واریس مری
♦ انسفالوپاتی ناشی از اختلال عملکرد کبدی
♦ خونریزی ناشی از اختلالات انعقادی
♦ بزرگی طحال

تست های تشخیصی

♦ بالا رفتن سطح AST
♦ بالا رفتن سطح ALT
♦ وجود IgM anti-HAV در مرحله حاد یا بهبود اولیه هپاتیت A
♦ IgG anti-HAV در مراحل بهبود تاخیری هپاتیت A
♦ HBeAg نشانگر تکثیر و آلودگی اخیر ویروس هپاتیت B است.
♦ HBsAg نشانگر وجود آنتی ژن سطحی هپاتیت B است که نشانگر عود یا عفونت قدیمی هپاتیت B است.

♦ IgM anti-HBc نشانگر عفونت حاد یا اخیر با هپاتیت B است.
♦ IgG anti-HBc نشانگر آلودگی هپاتیت B در حال بهبود یا قدیمی است.
♦ HBV DNA نشانگر وجود DNA هپاتیت B است و تست حساس تری است.
♦ Anti-HCV در عفونت هپاتیت C دیده می شود.
♦ HCV RNA در عفونت هپاتیت C دیده می شود.
♦ Anti-HDV در عفونت هپاتیت D دیده می شود.
♦ سطح WBC طبیعی یا کم است.
♦ بیوپسی کبد نشانگر نکروز سلول های کبدی (hepatocellular necrosis) است.
♦ تجزیه ادرار نشانگر وجود پروتئین و بیلی روبین در ادرار است.

درمان بیماری هپاتیت

♦ پرهیز از داروهایی که در کبد متابولیزه می شوند
♦ اجتناب از مصرف الکل
♦ قطع یا حذف عامل ایجاد کننده اگر هپاتیت ناشی از مواد و توکسین است
♦ هیدراسیون وریدی در صورت استفراغ در طی هپاتیت حاد
♦ تشویق به فعالیت در حد تحمل
♦ رژیم غذایی پر کالری، معمولا صبحانه بهتر از وعده های دیگر تحمل می شود
» تجویز اینترفرون (interferon) یا لامیوودین (lamivudine) در هپاتیت B مزمن
» تجویز اینترفرون (interferon) یا ریباویرین (ribavirin) در هپاتیت C
» تجویز پردنیزون (prednisone) در هپاتیت اتوایمون
♦ پیوند کبد (Liver transplantation)

تشخیص های پرستاری بیماری هپاتیت

♦ خستگی
♦ ریسک صدمه
♦ اختلال تمامیت پوستی

مداخلات پرستاری

♦ پایش علائم حیاتی
♦ بررسی شکم از نظر صداهای روده، تندرنس، آسیت
♦ برنامه ریزی دوره های استراحت مناسب در طی فاز حاد بیماری
♦ پایش جذب و دفع
♦ بررسی وضعیت مغزی بیمار از نظر علائم آنسفالوپاتی
♦ آموزش طرح تغذیه مناسب به بیمار. بخاطر داشته باشید که بیماران هپاتیتی صبحانه را بهتر تحمل می کنند
♦ اجتناب از کشیدن سیگار و مکان های سیگار کشیدن – دود سیگار تحمل نمی شود