آنسفالیت

آنسفالیت التهاب بافت مغز است، اغلب اوقات توسط ویروس ایجاد می شود، گرچه ممکن است توسط باکتری، قارچ یا پروتوزوآ نیز ایجاد شود. در آنسفالیت ویروسی، بیمار معمولاً قبل از بیماری جاری علائم بیماری ویروسی دارد. ویروس از طریق جریان خون وارد سیستم اعصاب مرکزی شده و در آنجا شروع به تکثیر می کند. سپس در محل تکثیر ویروس التهاب بافتی تشکیل می شود، که نتیجه آن آسیب نورون ها است. از بین رفتن غلاف میلین (demyelination) رشته های عصبی ناحیه مبتلا، خونریزی، ادم و نکروز رخ می دهد، که حفره کوچکی در بافت مغز ایجاد می شود. ویروس تب خال ساده ۱ (Herpes simplex virus 1)، سیتومگالوویروس (cytomegalovirus)، اکوویروس (echovirus)، کوکساکی ویروس (Coxsackie virus) و هرپس زوستر (herpes zoster) همگی می توانند موجب آنسفالیت شوند. بعضی از اشکال آنسفالیت توسط حشرات (از قبیل پشه یا شپش) به انسان منتقل می شوند از قبیل ویروس وست نیل (West Nile virus)، آنسفالیت سنت لویس (St. Louis encephalitis)، یا آنسفالیت اکوین (equine encephalitis).

پیش آگهی

شناسایی ارگانیسم ایجاد کننده برای درمان منحصر بیمار بسیار مهم است. هرچه علائم زودتر تشخیص داده شوند و بیمار زودتر وارد سیستم مراقبتی شود، نتیجه بهتر است. بعضی از بیماران در اثر آسیب غیرقابل برگشت به بافت مغزی، دچار معلولیت دائمی می شوند. این بیماران به مراقبت بهداشتی بلند مدت نیاز دارند.

علائم و نشانه های تشخیصی آنسفالیت

♦ تب در اثر عفونت
♦ تهوع و استفراغ ناشی از بالا رفتن فشار داخل جمجمه
♦ سفتی گردن در اثر تحریک مننژ
♦ خواب آلودگی، خواب آلودگی مرضی (لتارژی)، یا منگی ناشی از افزایش فشار داخل جمجمه
♦ تغییر وضعیت روانی – تحریک پذیری، کانفیوژن، عدم آگاهی از زمان و مکان، تغییرات شخصیتی
♦ سردرد ناشی از افزایش فشار داخل جمجمه
♦ فعالیت تشنجی ناشی از تحریک بافت مغزی

تست های تشخیصی

♦ برای کمک به شناسایی ارگانیسم درگیر، در زمانی که بیمار تب دارد نمونه خون گرفته شده و کشت داده می شود.

درمان آنسفالیت

♦ پایش وضعیت تنفسی از نظر افت عملکرد تنفسی
♦ پایش علائم حیاتی از نظر پهن شدن فشار نبض و برادیکاردی – نشانه های افزایش فشار داخل جمجمه است.
♦ پایش هر گونه تغییر عملکرد عصبی
♦ تجویز کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب
  » دگزامتازون (dexamethasone)
♦ تجویز تب بر برای کاهش تب بیمار
  » استامینوفن (acetaminophen)
♦ تجویز داروهای ضد تشنج برای کاهش شانس فعالیت تشنجی
  » فنی توئین (phenytoin)
  » فنوباربیتال (phenobarbital)
♦ تجویز دیورتیک ها برای کاهش ادم مغزی، در صورت لزوم
  » فورزماید (furosemide)
  » مانیتول (mannitol)

تشخیص های پرستاری آنسفالیت

♦ اختلال تحرک جسمی
♦ آشفتگی فرآیندهای فکری

مداخلات پرستاری

♦ تمرینات دامنه حرکتی – فعال یا پاسیو
♦ چرخاندن و وضعیت دهی به بیمار
♦ پایش علائم نورولوژیک از نظر هر گونه تغییر – معمولا از مقیاس کمای گلاسکو یا ابزارهای مشابه برای نمره بندی پاسخ بیمار به محرک استفاده می شود (بالاترین امتیاز ۱۵ است).
♦ فراهم کردن محیط آرام برای کاهش محرک های غیر ضروری
♦ پایش مایعات مصرفی و دفعی
♦ شرح موارد زیر برای بیمار و خانواده وی:
  » نیازهای مراقبتی بیمار در منزل
  » ضرورت چرخاندن و وضعیت دهی بیمار
  » اثر، عوارض جانبی و تداخلات داروهای مصرفی بیمار