تومور مغزی
تومور مغزی رشد سلول های غیر طبیعی در داخل بافت مغزی است. تومور ممکن است به صورت اولیه با منشا مغزی یا ثانویه و به صورت سرطان متاستاتیک از هر جایی دیگر از بدن باشد. از آنجایی که تومور در مغز در داخل فضای بسته جمجمه رشد می کند، بیمار نهایتاً نشانه های افزایش فشار داخل جمجمه را نشان خواهد داد. بعضی از انواع سلول ها رشد سریعتری دارند، بیماران مبتلا به تومورهای تهاجمی و دارای رشد سریع، زودتر علائم بیماری را نشان می دهند.
پیش آگهی تومور مغزی
مننژیوما
(Meningiomas) معمول ترین تومور خوش خیم مغزی است که از مننژ (پرده پوششی
مغز) ریشه می گیرد. بیشتر در زنان و افراد سالمند شایع است. درمان آن شامل
خارج سازی جراحی است اما تومور روند عود کننده دارد.
گلیوما (Glioma)
تومور بدخیم مغزی با منشا سلول های عصبی است که روند رشد سریع دارد.
بیماران علائم غیر اختصاصی افزایش فشار داخل جمجمه را نشان می دهند. درمان
عمدتاً شامل رفع فشار و برداشتن توده تومور از مغز است، برداشتن کامل تومور
در زمان تشخیص معمولا امکان پذیر نیست. جراحی و سپس اشعه درمانی و شیمی
درمانی لازم است.
شایعترین نوع گلیومای مغزی استروسیتوما (Astrocytoma)
است و دارای پیش آگهی متغیر است. الیگودندروگلیوما (Oligodendroglioma)
کند رشد ترین سرطان مغزی بوده و ممکن است کلسیفیه شود. گلیوبلاستوما
(Glioblastoma) یک نوع گلیوما با تمایز ضعیف است و بدترین پیش آگهی را
دارد.
علائم و نشانه های تشخیصی تومور مغزی
مغز یا مخچه:
♦ فقدان هماهنگی حرکات – مخچه به حفظ هماهنگی حرکات کمک می کند
♦ تون ضعیف عضلات اندام ها
♦ آتاکسی
لوب فرونتال:
♦ ناتوانی در صحبت کردن (آفازی ابرازی)
♦ کند شدن فعالیت ذهنی
♦ تغییرات شخصیت
♦ آنوسمی (Anosmia) – از دست رفتن حس بویایی
لوب پس سری:
♦ اختلال بینایی – نقص میدان دید، بیمار ممکن است این نقص را انکار کرده یا از وجود آن بی اطلاع باشد
♦ پروسوپاگنوزیا (Prosopagnosia) – بیمار قادر به تشخیص چهره های آشنا نیست.
♦ تغییرات درک رنگ ها
لوب آهیانه:
♦ تشنج
♦ اختلال دید ناشی از نقص میدان بینایی
♦ افت حسی – قادر به شناسایی اشیایی که در دست بیمار با چشمان بسته قرار داده می شود، نیست.
لوب گیجگاهی
♦ تشنج
♦ توهمات چشایی یا بویایی
♦ توهم شنوایی
♦ مسخ شخصیت
♦ تغییرات عاطفی
♦ نقص میدان بینایی
♦ آفازی درکی
♦ تغییر درک موسیقی
تست های تشخیصی
♦ انجام MRI با ماده حاجب گادولینیوم (gadolinium) موضع و اندازه تومور را نشان می دهد.
♦ در CT اسکن ویژگی های ظاهری مننژیوما دیده می شود.
♦ آنژیوگرافی جریان خون موضع را نشان می دهد، بعضی از تومورها موجب جابجایی عروق خونی در حین رشد می شوند.
درمان تومور مغزی
♦ شیمی درمانی به تنهایی یا همراه با اشعه درمانی و جراحی
♦ داروهای شیمی درمانی ممکن است به صورت خوراکی، وریدی یا از طریق مخزن اومایا (Ommaya reservoir) تجویز شوند. داروها بر اساس نوع سلول سرطانی انتخاب می شوند:
» کارموستین (carmustine)
» لوموستین (lomustine)
» پروکاربازین (procarbazine)
» وینکریستین (vincristine)
» تموزولامید (temozolomide)
» ارلوتینیب (erlotinib)
» ژفیتینیب (gefitinib)
♦ اشعه درمانی ناحیه برای کاهش سایز تومور
♦ کرانیوتومی برای خارج کردن تومور در صورت لزوم، این رویه به موضع، سایز، موضع اولیه سرطان، تعداد تومورها بستگی دارد. بعضی از بیماران ممکن است چندین تومور کوچک متفرق داشته باشند، که جراحی را غیر ممکن می کند.
♦ تجویز گلوکوکورتیکوئیدها برای کاهش تورم یا پاسخ التهابی درون فضای بسته جمجمه (فضایی برای اتساع وجود ندارد، استخوان ها قابل جابجایی نیستند).
» دگزامتازون (dexamethasone)
♦ تجویز دیورتیک های اسموتیک برای کاهش ادم مغزی
» مانیتول (mannitol)
♦ تجویز داروهای ضد تشنج برای کاهش شانس فعالیت تشنجی
» فنی توئین (phenytoin)
» فنوباربیتال (phenobarbital)
» کاربامازپین (carbamazepine)
» دیوالپروکس سدیم (divalproex sodium)
» والپوریک اسید (valproic acid)
» لوتیراستام (levetiracetam)
» لاموتریژین (lamotrigine)
» کلونازپام (clonazepam)
» توپیرامات (topiramate)
» اتوسوکسیماید (ethosuximide)
♦ تجویز محکم کننده های مانع مخاطی برای کاهش ریسک تحریک معده و گوارشی:
» سوکرالفیت (sucralfate)
♦ تجویز آنتاگونیست گیرنده H2 برای کاهش ریسک تحریک گوارشی:
» رانیتیدین (ranitidine)
» فاموتیدین (famotidine)
» نیزاتیدین (nizatidine)
» سایمتدین (cimetidine)
♦ تجویز داروهای مهار کننده پمپ پروتون (PPIs) برای کاهش ریسک تحریک گوارشی:
» لانوپرازول (lansoprazole)
» امپرازول (omeprazole)
» اسومپرازول (esomeprazole)
» رابپرازول (rabeprazole)
» پانتوپرازول (pantoprazole)
تشخیص های پرستاری تومور مغزی
♦ اختلال درک حسی
♦ ریسک صدمه
مداخلات پرستاری
♦ پایش عملکرد عصبی
♦ بررسی عوارض جانبی داروها
♦ احتیاطات تشنج طبق مقررات موسسه
♦ بررسی کنترل درد
♦ آموزش مراقبت در منزل
♦ آموزش نیاز به مراقبت تسکینی
